Οι πιο δυνατοί
Καλοκαιράκι στο Γκάζι.Όμορφη βραδιά και η συναυλία που μόλις προηγήθηκε την έκανε ομορφότερη.Περιμένοντας για το encore με πλησιάζουν ένα αγόρι και μια κοπέλα.
"Σας ευχαριστούμε πολύ".
Δεν καταλάβαινα τι εννοούσαν,δεν τους γνώριζα καν.Προσπάθησα να ανακαλέσω απ'την μνήμη μου κοινές μας στιγμές,αλλά μάταια.Προφανώς είχαν κάνει λάθος.
"Παιδιά,συγγνώμη,μάλλον με έχετε μπερδέψει με κάποιον άλλον."Δεν πείστηκαν,επανέλαβαν τις ευχαριστίες τους,σχεδόν με ευγνωμοσύνη αυτή τη φορά.Όταν τους ρώτησα για ποιο πράγμα με ευχαριστούν,μου απάντησαν με μια φωνή:"Για όλα αυτά που μάς δώσατε με το "Για πάντα" κύριε Παπαϊωάννου"!!!
Δεν είχα πιει κάτι άλλο εκτός από αλκοόλ,άκουγα καλά.Καλύτερα μάλλον την είχαν ακούσει τα δυο παιδιά,δεν μπορούσα να εξηγήσω αλλιώς πως,την σφαλερή τους εντύπωση.Ουδεμία ομοιότητα φέρω με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου,πώς ήταν δυνατό να πλανώνται τόσο;
Προσπαθούσα να τους εξηγήσω,άδικος κόπος.Όχι μόνο παρέμεναν αμετάπειστοι αλλά τους συγκινούσε περισσότερο η στάση μου,πιστεύοντας πως ήταν η έμφυτη αιδημοσύνη μου αυτή που με έκανε να μην ομολογώ την αλήθεια.Αισθανόμουν άσχημα που,έστω και άθελα μου,είχα οικειοποιηθεί την ταυτότητα ενός ταλαντούχου και αγαπημένου καλλιτέχνη,εισπράττοντας τον έπαινο για λογαριασμό του.Το παράξενο ήταν πως και γω είχα δει το "Για πάντα" και είχα νιώσει όπως τα παιδιά.Ήταν η πρώτη παράσταση της "Ομάδας εδάφους" που έβλεπα(ας όψονται οι αδεκαρίες των φοιτητικών μου χρόνων και μια άδικη φυλάκιση από έναν στρατόκαυλο ανθυπίλαρχο)και είχα μαγευτεί.
Στεκόμουν τώρα μπροστά σ'αυτά τα όμορφα παιδιά που με τρεμάμενη φωνή προσπαθούσαν να αρθρώσουν ένα ευχαριστώ.Ένιωσα έρημος μέσα στην ειλικρίνεια τους.Μπορούν τα αισθήματα τους να ισοσκελίσουν τον πόνο του καλλιτέχνη;Aν η δημιουργία σε βυθίζει σ'έναν κόσμο μακριά απ΄τους άλλους ανθρώπους,για να αναδυθείς μετά ξέπνοος στην επιφάνεια και να προβάλλεις την ομορφιά που αναζήτησες στην κατάβαση σου,είναι αρκετό αυτό που παίρνεις πίσω;
Μου ήρθαν στο νου οι λέξεις του Στρίντμπεργκ:
Εσύ δεν πήρες τίποτα από εμένα,αντίθετα σκόρπισες πολλά απ'τα δικά σου.Και να γιατί ότι άγγιξες στάθηκε στείρο και χωρίς αξία για σένα.Ίσως αγαπητή μου,αν θέλουμε να 'μαστε λογικοί,σε τούτη τη στιγμή,εγώ είμαι η πιο δυνατή.
Τελικά δεν με πίστεψαν.Έφυγαν ευτυχισμένοι,με την αγαλλίαση που τους προσέφερε η εξομολόγηση της αγάπης.Εγώ κατευθύνθηκα προς την καντίνα,να πιω ακόμα μία pilsner.Δεν ξέρω γιατί,την βρήκα πιο πικρή απ'ό,τι συνήθως.
Εξώστης
Λιγομίλητοι και σκυφτοκέφαλοι.Μετρημένοι στη φιλία.Αυτό τούς έδεσε,παρά τις διαφορές τους.
Ο πρώτος,ξένος με οτιδήποτε ελληνικό.Η νοοτροπία,οι συμπεριφορές,το φως.Ασφυκτιούσε.Ήθελε να φύγει για την Αγγλία.Είχε ένα έμφυτο ταλέντο στη γλώσσα.Του πήγαινε,άλλωστε.Έβρισκε τη μουσικότητα μόνο σε αγγλικούς στίχους ποιητών.Και τα τραγούδια που άκουγε περιείχαν μόνο τέτοιους.
Ο δεύτερος,υπερήφανος για την ταπεινή καταγωγή του από ένα μικρό χωριό.Η ελληνική φύση αποτελούσε το κυρίαρχο σκηνικό στις ονειροπολήσεις του.Τον έλκυε το λαϊκό,το πηγαίο.
Τα αγγλικά του,άθλια.Και τι να τα κανε;Ό,τι αγαπούσε περισσότερο,ήταν γραμμένο στη γλώσσα του.
Ακόμα και οι πληγές τους ήταν διαφορετικές.
Μια γυναικεία μορφή,μόνιμα χαραγμένη στον έναν,προσέδωσε αταραξία στη θλίψη του.Τον άλλον,συχνά ξελόγιαζαν υγρά μάτια.Χανόταν για μέρες.Όταν επέστρεφε,ήταν κάποιος άλλος με δύσκολο γέλιο.
Τους ένωνε η αγάπη τους για τη ρούσικη λογοτεχνία.Ο Ρασκόλνικοφ και ο Ραζουμίχιν σε ένα μικρό δυάρι του Κολωνού.
Και ο Μorrissey."I'm glad you 've waited.I'm so glad you 've waited",τους είπε ένα βράδυ στο Ρόδον.Χαμογέλασαν ειρωνικά,τους άρεσε,όμως,αυτό το 'ευχαριστώ'.Γι'αυτούς που μένουν.Και περιμένουν.
Για λίγο οι δρόμοι τους χώρισαν.Συναντιόνταν μέσα σε αναμνήσεις,στις σκοπιές τους.
Αrmy dreamers είκοσι κάτι ετών.
Τελικά ο ένας έφυγε.Όχι για την Αγγλία.Λίγα λουλούδια,σκεπασμένα από τη σκόνη της λεωφόρου,τον αποχαιρέτισαν στο ταξίδι του.
Somehow life got shorter.
Και γιατί δεν μπορώ να το γράψω στα ελληνικά αυτό,γαμώ το;
Brief encounter
Όσο εμείς πιστεύουμε πως μπορούμε να σβήνουμε τα ίχνη μας στον λαβύρινθο της μεγαλούπολης,αυτή χαίρεται να μας διαψεύδει.Συνηθίζει να μας ξεγελά ακόμα και στα πιο απίθανα μέρη.Το αναπάντεχο ενεδρεύει πίσω από κάθε γωνιά,επιβαρύνοντας τους ζηλωτές των μοναχικών περιπλανήσεων με μια διαρκή ανησυχία.
Εκεί που απολαμβάνεις τη σιωπή,ακούς μια φωνή να καλεί το όνομα σου.Απορροφημένος στην παρατήρηση,η προσοχή σου αποσπάται από ένα χέρι που κυματίζει επιτατικά για να σε χαιρετίσει.Στρίβεις στο επόμενο στενό και σκοντάφτεις επάνω σε κάποιον που ξέρεις.
Παιδικός φίλος,παλιός γνωστός ή περασμένος έρωτας.Πρόσωπα τα οποία έχεις ξεχάσει ή απωθήσει στο πίσω μέρος του μυαλού,έρχονται να σου θυμίσουν την ύπαρξη τους.Διεκδικούν μια θέση στο παρόν σου.Και ό,τι έδιωξες κάποτε απ'την πόρτα,μπαίνει τώρα απ'το παράθυρο.
Αγαπημένα πρόσωπα,αγαπημένα μάτια,έρχονται σαν τα κύματα και αφήνουν κατακάθια.
Μπορεί,άραγε,ο κρύος ντελβές,μόνο για λίγες στιγμές,να γίνει ξανά καϊμάκι που ζεματίζει;Και όμως γίνεται.
Λίγες κουβέντες,αδέξιες,χωρίς τη δραματική κορύφωση που ίσως χαρακτήριζε παλιότερες συναντήσεις.
Μόνο ηρεμία και ευγένεια.Απόσταση που κρύβεται πίσω από το πολιτισμένο.Και μια απροσδιόριστη λύπη να σε ομορφαίνει.
Ο χρόνος διαστέλλεται ασυναίσθητα,πώς θα ήταν άλλωστε δυνατό να χωρέσει τόση αμηχανία σε λίγα λεπτά;
Τα πάντα πάνω σου σε μαρτυρούν.Ρούχα,εκφράσεις,βλέμμα αναζητούν τους κήνσορες της πορείας σου,της ζωής σου.
Όταν οι δρόμοι χωρίζουν ξανά,νιώθεις ανακουφισμένος.Ελαφρύς.
Ή μόνο άδειος.
Κονιάκ και συμπάθεια
Συνηθίζω να μη διαβάζω τις στατιστικές,πιστεύοντας πως δε μου λένε κάτι ουσιαστικό.Ασφαλώς και παρέχουν χρήσιμη πληροφόρηση για την εξαγωγή συμπερασμάτων αλλά εγώ τις παραβλέπω.Ακόμα και όταν δεν ελλοχεύει η αμφισημία στην ερμηνεία τους,παραμένουν ένα πλήθος από άψυχα νούμερα,θεατές σιωπηλοί απ'τη θέση του σημαίνοντος.
Κατεβαίνοντας για το τριήμερο στο χωριό μου,το βρήκα έρημο.Τα λιγοστά νέα παιδιά έφυγαν για την κοντινή Πάτρα ή το κλεινόν άστυ,γυρεύοντας μια καλύτερη τύχη.Ελάχιστοι φίλοι απέμειναν.
Το μονίμως βροχερό Μεσολόγγι θα μπορούσε να είναι μια πόλη του αγγλικού Βορρά,κινηματογραφημένη απ'τον Κεν Λόουτς.Μόνο που οι συμπαθείς ανθρακωρύχοι και βιομηχανικοί εργάτες δίνουν τη θέση τους σε αγρότες.Δεν έχει σημασία.Η αγωνία της επιβίωσης δεν διαφέρει καθώς αποτυπώνεται στα σκοτεινιασμένα πρόσωπα,το ίδιο ανήσυχα ανάβει το τσιγάρο στα ροζιασμένα δάχτυλα.
"Κάτσε να σε κεράσουμε ένα ποτηράκι κονιάκ" μου φωνάζουν,μόλις μπαίνω στο καφενείο."Για να ζεσταθείς".
Μετά βίας τα βγάζουν πέρα.Και όμως,επιμένουν να τους χαρακτηρίζει μια άδολη γαλαντομία,μια οξύμωρη αρχοντιά.Και μόνο αυτή φτάνει για να με ζεστάνει.
"Εντάξει,αλλά τα δεύτερα,δικά μου"
Βρίσκονται σε απόγνωση,το βλέπω,έχουν κοπεί οι επιδοτήσεις για την καπνοκαλλιέργεια,αναγκάζοντας πολλούς να δώσουν τα χωράφια τους,κάνοντας αλλού μεροκάματα,τα οποία είναι πολύ χαμηλά.
Αισθάνονται άσχημα να μού μιλάνε για τα προβλήματά τους αλλά όπως έγραφε ο Καστοριάδης:"Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μιλάει εν ονόματι της εργατικής τάξης,παρά μόνο η ίδια η εργατική τάξη.Όταν λοιπόν ένας πολιτικός μιλάει εν ονόματι της εργατικής τάξης πρέπει να ξέρουμε πως είτε απατά είτε απατάται.Τρίτος όρος δεν υπάρχει".
Δεν γνωρίζουν τον Καστοριάδη,όπως επίσης δεν γνωρίζουν τι επιφυλάσσει το μέλλον.Συνεχίζουν,πάντως,να είναι αισιόδοξοι και πρόθυμοι να χαρούν μαζί με φίλια πρόσωπα.
Η δεύτερη γύρα καταφτάνει γρήγορα στο τραπέζι.Σπονδή σε μια ευγένεια δίχως φτειασίδια,σε μια οικειότητα που χαλυβδώνεται απ'τα κοινά βιώματα.
Και αυτό το 40% που εκφράζει την περιεκτικότητα αλκοόλ στο κονιάκ,είναι το μόνο ποσοστό που έχει να μου πει κάτι,πέρα από κάθε στατιστική.
Tattoos of tears
Ακούγοντας απόψε τον Κωσταντίνο Βήτα(χωρίς νι,όπως και ο Χατζόπουλος)θυμήθηκα μια παλιά συνάντηση μας.Παραφωνία,όπως πάντα,στις παννυχίδες,μού μιλούσες για τον πόνο,την πιο εγγενή στην ανθρώπινη φύση,κατάσταση.Δεν έδινα σημασία στα λόγια σου,τα αντιμετώπιζα ως φερέοικα ανάμεσα σε επίπλαστες τραγικότητες,αιχμαλωτισμένα στη σαγήνη μιας maudite περσόνας.
"Και όμως",συνέχισες,"οι πιο έντονες στιγμές μας είναι αυτές που σημαδεύονται από μια αλγεινή αίσθηση.Αποχαιρετισμοί,απώλειες,χωρισμοί.Ακόμα και στη χαρά ενυπάρχει ο πόνος.Ίσως γιατί υποσυνείδητα αντιλαμβανόμαστε το λίγο που αυτή διαρκεί.Το παροδικό και φευγαλέο αφήνει ένα αίσθημα μοναξιάς,μια ανείπωτη πικρία"
"Και ο έρωτας";
"Ο έρωτας μάς κάνει ευτυχισμένους,μας κάνει να υποφέρουμε",απάντησες,παραφράζοντας τη ρήση του Τρυφώ για τον κινηματογράφο.
Βλέποντας,αργότερα,την ταινία ενός αγαπημένου μας,με την κάμερα να γυρίζει με τέτοιο τρόπο στα πρόσωπα ώστε να αναφωνήσω:"Θεέ μου,πόσο λατρεύει τους ανθρώπους",εσύ χαμογέλασες.Όταν σου είπα πως κασαβέτι σημαίνει θλίψη,με ύφος αυτάρεσκο μού δήλωσες πόσο χαζός ήμουν για τη δύσπιστη κριτική στη μελαγχολική σου πρόζα.
Μπορεί και να έχεις δίκιο,όπως και να ΄ναι,όντας
ανίκανος στα δάκρυα και στην ποίηση,χαίρομαι τα υγρά μάτια,ακόμα και όταν θαμπώνουν μην αντέχοντας τη θέα της τόσης ομορφιάς.Ακόμα και όταν δεν καταλαβαίνεις πως το ρίγος οφείλεται,όχι μόνο στον πυρετό αλλά και στην ευτυχία.
"Πες μου πού πηγαίνεις μόνος,μοιάζει με χαρά ο πόνος,σα γεράκι μεσ'στα
πάρτυ,ψάχνεις για αγάπη"συνεχίζει να τραγουδάει ο Κ.Β.
Μάλλον αυτός συμφωνεί μαζί σου.
Εγώ,δεν ξέρω.Είπαμε,είμαι χαζό παιδί.
